Aan het begin van het jaar trokken we aan de bel over de gevolgen van corona voor pleeggezinnen: bijna een kwart van de pleeggezinnen maakte zich zorgen of ze pleegzorg konden volhouden als gevolg van de coronamaatregelen. Bij een deel van deze groep waren de zorgen zo groot dat er een kans was op breakdown. Dat bleek uit een enquête van de SBPN, LOPOR en de NVP die 878 pleeggezinnen in januari 2021 invulden. De helft van de pleeggezinnen had behoefte aan extra ondersteuning in de coronatijd, vooral van pleegzorgprofessionals. Deze behoefte groeide ten opzichte van het begin van de crisis in 2020: toen gaf 35% van de pleeggezinnen aan behoefte te hebben aan extra ondersteuning.

Van de pleegouders die te maken krijgen met een geheime plaatsing, voelt 52% zich niet of slechts gedeeltelijk beschermd door de geheimhouding. Bij 55% van de geheime plaatsingen zijn adresgegevens bekend geworden terwijl dit niet mocht. Pleegouders maken zich zorgen over de uitvoering van geheime plaatsingen en hebben behoefte aan duidelijkheid en eerlijkheid. Dat bleek uit een enquête die 298 pleegouders die ervaring hebben (gehad) met een geheime plaatsing invulden. De uitkomsten namen we mee in een werkgroep die de toepassing van en het werken met geheime plaatsingen moet verbeteren.

In juni 2021 deden we onderzoek naar wachttijden voor aanvullende hulp voor pleegkinderen. Daaraan deden 105 pleegouders mee. Zij gaven aan dat pleegkinderen die aanvullende hulp nodig hebben daar gemiddeld tien maanden op wachten. De lange wachttijd brengt pleeggezinnen in de problemen: het zorgt bij pleegouders voor frustraties, onrust en een gevoel van onmacht. Bij pleegkinderen leidt het tot boosheid en stress: hun ontwikkeling staat stil en probleemgedrag neemt toe. Ruim driekwart van de pleeggezinnen die wachten op aanvullende hulp, weet niet hoelang dit nog gaat duren. De wachttijden zorgen ervoor dat pleegzorgplaatsingen op het spel staan: 16% van de pleegouders zegt dat een plaatsing bijna voortijdig is afgebroken of dat een plaatsing daadwerkelijk eindigde in een breakdown door onder andere het uitblijven van passende hulp. Juist pleegkinderen hebben tijdig passende hulp nodig. Dit zou voor pleegkinderen makkelijker geregeld moeten kunnen worden om breakdowns en toenemende problematiek te voorkomen.

Ook tijdens de kabinetsformatie lieten we de stem van pleeggezinnen horen. Als een van de initiatiefnemers riepen we in een brief aan informateur Mariëtte Hamer, samen met 25 andere organisaties, op om het potentieel van ondersteuning en hulp uit de samenleving in te zetten om de jeugdhulp te verbeteren. In alle adviezen die een einde moeten maken aan de problemen in de jeugdhulp is veel aandacht voor professionals en hun verhouding tot cliënten. Maar het potentieel van informele steun uit de samenleving ontbreekt stelselmatig in deze adviezen. Sociale steun is één van de belangrijkste beschermende factoren voor gezinnen voor wie de opvoeding van kinderen niet gemakkelijk is. Pleeggezinnen, die als vrijwilligers jeugdhulp bieden aan kinderen die tijdelijk niet meer thuis kunnen wonen, vallen hier ook onder. Net als steungezinnen, mentoren en burgervoogden. Naast de 57.000 geregistreerde jeugdhulpprofessionals geeft een veelvoud aan burgers onbetaald, en veelal ongezien door professionals, steun en hulp aan kinderen, jongeren en ouders. En dan zijn er nog honderdduizenden burgers die op de één of andere manier bij het jeugdwerk zijn betrokken. We riepen op om een einde te maken aan de disbalans die er is in het denken over zorg voor jeugd: ‘gewone mensen’ voeren een substantieel deel - en misschien wel het leeuwendeel - van de zorg voor jeugd uit, maar in beleidskringen wordt amper over hen gesproken.

In het Nederlands Dagblad schreven Leontine Bibo van Buurtgezinnen, Levi van Dam van Stichting JIM, Mariska van der Steege van Alliantie Burgervoogdij en NVP-directeur Peter van der Loo dat er weinig aandacht is voor de rol van familie, vrienden, kennissen en vrijwilligers in de jeugdzorg, terwijl zij een belangrijk aandeel leveren in de zorg voor kwetsbare kinderen en gezinnen. Door de informele steun die zij bieden te erkennen en deze steun te stimuleren en waarderen, kan het bijdragen aan het oplossen van de problemen in de jeugdzorg.

Om de nieuwe Kamerleden uit te leggen wat pleegzorg is, wat er speelt voor pleeggezinnen en hoe pleegzorg nog verder kan verbeteren, stuurden we hen een animatievideo.